Aan:
Commissie Bevordering Medezeggenschap (CBM), haar voorzitter, onafhankelijke leden, ondernemersleden, werknemersleden en adviserend lid p/a van haar secretaris mw. mr. S.W. Geelkerken
Geachte prof. Mr. F.B.J. Grapperhaus (voorzitter) en overige CBM leden,
In een tijd die financieel economisch heel moeilijk is voor het realiseren van sociale verbeteringen, is het nog steeds mogelijk de bevolking iets sociaal wezenlijks te geven wat de overheid nagenoeg niets kost, namelijk vergroten van de medezeggenschap.
In het afgelopen jaar heb ik daarover enkele keren schriftelijke correspondentie gevoerd met minister Asscher, na hem eerder op een congres ontmoet te hebben. De minister van SZW wees mij op de belangrijke rol die uw Commissie Bevordering Medezeggenschap daarin speelt.
De voorstellen die ik met de Hr. Asscher heb gewisseld zijn niet nieuw maar verdienen desalniettemin aandacht.
Veel van de belemmeringen voor het goed kunnen functioneren van medezeggenschap binnen ondernemingen zijn het gevolg van niet of onvoldoende realisatie hiervan. Gedurende mijn langdurig OR lidmaatschap op lokaal- , nationaal- en europees niveau heb ik dat zelf kunnen ervaren tijdens mijn werkzame periode bij o.a. de toenmalige grote multinational LG Philips Displays.
Eerst meegemaakt een fusie van Philips en LG (hoofdkantoor ging van Eindhoven Nederland naar Seoel Korea) , vervolgens verplaatsing van grote delen van de productie in Nederland en heel West Europa naar de goedkope Oost Europese landen, daarna de dienstverlening (administratie / ICT) naar o.a. India en China, gevolgd door ten slotte weer een verplaatsing van de productie van Oost Europa naar Azië vanwege grote potentiële verkoopmarkt, lage lonen, lange arbeidstijden enz.
Inmiddels ben ik gepensioneerd na een periode van werkloosheid.
De voorstellen betreffen:
Bedrijven in private sector.
Beloning en verdienste
Het wettelijk geven aan de ondernemingsraden van instemmingsrecht (WOR, art. 27) op beloning en verdienste en het verscherpen van het informatierecht (WOR, art. 31) in deze van groep naar individueel niveau en ontleed tot overzichtelijke looncomponenten zoals salaris, bonussen, pensioenvoorzieningen, opties, aandelen, vergoedingen, premies voor sociale lasten enz.
Motivering:
Zo’n aanpassing biedt werknemers de mogelijkheid een einde te maken aan een systeem waarbij de raad van bestuur en de raad van commissarissen onderling de beloningen /verdiensten aan de top lijken te regelen, exorbitante bedragen opstrijken en zij zelfs financieel nog winnen waar een deel van de werknemers ontslag wordt aangezegd; dit moet ten principale niet kunnen.
Rechts Nederland mobiliseert alles om misstanden qua hoogte van beloningen en verdiensten in de publieke sector uit te vergroten; ze laat geen gelegenheid onbenut om de overheid in diskrediet te brengen om draagkracht te creëren voor het verkleinen van het overheidsapparaat ten voordele van de marktwerking. Wat er gaande is in het bedrijfsleven, laat zij ongemoeid of bagatelliseert het.
Misstanden bij de (semi)overheidsorganen moeten uiteraard bij de wortel aangepakt worden o.a. via de Balkenende norm, echter het bedrijfsleven mag niet buiten schot blijven.
Bedrijfsovernames, bedrijfsfusies of andersoortige bedrijfssamenwerkingsverbanden.
Wet op de Ondernemingsraden.
- Opnemen van het enquête recht
- Instemmingsrecht (art 27) ook laten gelden voor
Benoeming & ontslag top bestuurders en ontslag Raad van Commissarissen
Fusies & overnames & andere vormen van samenwerken
3. Adviesrecht (art. 25, lid1)
Belangrijke wijziging in het pakket en houderschap van aandelen
4. Geheimhoudingsplicht (art. 20) versoepelen
Motivering:
Enquête recht
De bedoeling hiervan is om experts onderzoek te kunnen laten doen naar het gevoerde beleid betreffende de gang van zaken rond overname & fusie besprekingen en kapitaalverschaffing. Het verzoek hiertoe wordt gedaan aan de ondernemingskamer van het Amsterdams gerechtshof en deze bepaalt of de aanleiding voor het starten hiervan gegrond is. Uitbreiding tot zaken als faillissement, fraude, grote financiële problemen enz. is eigenlijk ook gewenst.
Benoeming … Commissarissen
Dit is nodig om het machtsevenwicht in vennootschappen in zijn algemeenheid te verbeteren
Fusies … samenwerken
Het adviesrecht is een zwak instrument in zulke voor werknemers uiterst belangrijke zaken als fusies e.d. vanwege de vaak grote directe- en indirecte gevolgen voor de werkgelegenheid op de korte en lange termijn. Het bedrijf kan na de wettelijk voorgeschreven overlegprocedure het advies van de medezeggenschapsorgaan namelijk gewoon negeren en met een vertraging van 1 maand zijn besluit, waarmee de werknemers het niet eens waren, alsnog uitvoeren.
Het instemmingsrecht geeft bij een dergelijke handelswijze van het bedrijf de werknemersvertegenwoordiging de mogelijkheid het besluit nietig te verklaren waardoor invoering van het besluit wordt geblokkeerd. De bestuurder is verplicht dit terstond te melden. Wil het bedrijf zijn besluit toch doorzetten dan heeft het bestuur de goedkeuring van de rechtbank nodig en anders resten haar nog slechts twee mogelijkheden namelijk of opnieuw gaan overleggen met de ondernemingsraad of het besluit definitief intrekken.
Wijziging … aandelen
Deze bevoegdheid kan er mede voor zorgen dat activistische aandeelhouders op het moment dat zij een bepalende zeggenschap binnen de onderneming krijgen, gedwongen zijn hun doelstellingen kenbaar te maken en genoodzaakt kunnen worden om afspraken te maken met de ondernemingsraad. Later kunnen deze afspraken worden getoetst door een rechter, indien deze niet nagekomen worden.
Geheimhoudingsplicht versoepelen
Op korte termijn dient hiervoor een onderzoek gestart te worden naar de belangrijkste belemmeringen voor de medezeggenschapraden om op verantwoorde wijze haar door de wet opgedragen taak tijdig en adequaat te kunnen waarmaken.
Nederlandse Corporate Governance Code (ook wel code Tabaksblat genoemd)
Code moet niet alleen van toepassing zijn op beursgenoteerde zoals nu maar ook zo spoedig mogelijk gelden voor niet-beursgenoteerde ondernemingen.
Code moet in zijn geheel tot wet worden verheven.
Motivering.
Code … ondernemingen
Grote multinationals (bv. Philips en LG) zijn beursgenoteerd echter zodra zij samenwerken in het gezamenlijk exploiteren van een product (destijds de televisie) en hiervoor een aparte onderneming oprichten (LGPhilips Displays), kunnen zij zich aan de Code Tabaksblat onttrekken ondanks een miljarden omzet en tienduizenden werknemers omdat de nieuwe onderneming niet beursgenoteerd is. Bij de afbraak van de werkgelegenheid destijds door dat bedrijf in Nederland en Europa, had voornoemde onderneming dan praktisch ook vrij spel.
Code … verheven
Niet alleen in het belang van de werknemers maar om ook welwillende bedrijven die hieraan reeds nu ruimschoots aandacht besteed hebben voor hun verrichte inspanningen te belonen door hen een certificaat te verstrekken van bewezen duurzaam sociaal ondernemerschap.
Structuurwet
Versterkt aanbevelingsrecht van de ondernemingsraad voor het aantal commissarissen uitbreiden van een derde naar 50%.
Uitbreiding profiel individuele leden van Raad van Commissarissen. Met uitzondering van wellicht een persoon (bv. de voorzitter), moet verankert worden dat alle leden voldoen aan de definitie van onafhankelijkheid zoals vastgelegd in de Nederlandse Corporate Governance Code.
Motivering.
Versterkt … 50%
Om meer evenwichtigheid te brengen in de afweging van belangen, voor het gemak even versimpelt van werkgelegenheid versus winst.
Uitbreiding … Code
De RvC houdt toezicht op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken in een onderneming plus dat zij het bestuur gevraagd en ongevraagd met advies bijstaat. Het belang van de onderneming hoort hierbij steeds centraal te staan. Dat belang is niet vanzelfsprekend gelijk aan het belang van de bestuursleden c.q. aandeelouders. In een poging belangenverstrengeling uit te sluiten is het van belang de onafhankelijkheid van de individuele commissarissen extra te borgen om er maximaal vanuit te mogen gaan dat rekening zal worden gehouden met alle relevante belangen.
Tot slot:
Medezeggenschap wordt beïnvloed door veranderingen in de arbeidsverhoudingen en arbeidsmarkt zoals bv.:
X. Arbeidsmarkt
- Internationalisering en globalisering
- Technologische ontwikkelingen
- Flexibilisering
Y. Arbeidsverhoudingen
- Individualisering
- Demografische ontwikkelingen
- Flexibele arbeidsvoorwaarden
In het huidige tijdsgewricht voltrekken deze veranderingen zich vaak in een dermate grote versnelling dat de vertegenwoordigende zeggenschapsorganen van werknemers, patiënten en cliënten daarop in onvoldoende mate kunnen anticiperen wegens het ontberen van de daarvoor benodigde flexibiliteit door een tekort aan kennis, kunde en adequate tijdige wettelijke bevoegdheden echter ook omdat dergelijke processen zich voor een niet onbelangrijk deel steeds vaker onttrekken aan hun gezichtsveld en dat van de overheid, waardoor beide zich overvallen voelen door een feitelijke situatie waarvan nog slechts de schade is te beperken maar niet meer omkeerbaar is.
De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) kan gezien worden als een minimumwet die bepalingen biedt die wettelijk af te dwingen zijn.
Een instrument welke ondernemingsraden naar mijn overtuiging veel te weinig inzetten is de ondernemingsovereenkomst terwijl die juist de mogelijkheid biedt af te wijken van de standaardregelingen in de WOR
Artikel 32, lid 2 van de WOR zegt namelijk dat bij schriftelijke overeenkomst tussen ondernemer en OR aan de ondernemingsraad meer bevoegdheden dan de in de WOR genoemde kunnen worden toegekend dan wel aanvullende voorschriften over de toepassing van de WOR kunnen worden gegeven.
In beginsel kan de OR over alle onderwerpen een ondernemingsovereenkomst afsluiten met de
bestuurder ondernemer. De WOR kent op dit punt eigenlijk geen beperkingen terwijl de rechtsgevolgen van dergelijke afspraken gelijk zijn aan die van de rechtstreeks in de wet opgenomen bepalingen.
Onder een ondernemingsovereenkomst wordt bijvoorbeeld ook verstaan een protocol, convenant , contract enz. Het is de inhoud en niet de naam die de rechtskracht van afspraken in de overeenkomst bepaalt.
De bedoeling van de wetgever in deze is om partijen zoveel mogelijk de ruimte voor maatwerk te bieden.
De ondernemingsovereenkomst kan daarom een belangrijk instrument zijn voor het tot stand brengen van maatwerk in medezeggenschap op ondernemingsniveau en dat niet alleen aangaande de structuur en organisatie van medezeggenschap maar ook betreffende het ondernemingsbeleid m.b.t.:
a.Wet- en regelgeving ( bv. arbeidstijden,arbeidsomstandigheden, arbeid en zorg),
b.CAO ’s ( bv. beloning en vergoeding, regelingen, werkgelegenheid, opleiding, reiskosten),
c.Het overige, niet gerelateerd aan wet- en regelgeving / CAO ‘s ( bv. criteria en toetsing in dienst nemen mensen met een beperking / flexibiliteit / uitbesteding / strategische beslissingen buiten de grenzen van Nederland , uitgangspunten en gevolgen van reorganisaties / fusies )
Wat ik u vraag is:
A.De medezeggenschapsraden en niet te vergeten ook de ondernemers, in woord en geschrift het bestaan en de mogelijkheden van de ondernemingsovereenkomst nadrukkelijk extra onder hun aandacht te brengen.
B.In de WOR extra te borgen dat middels een ondernemingsovereenkomst, de bevoegdheden van een medezeggenschapsraad door geen van beide partijen beperkt mogen worden en deze info ook nog eens met hen te delen.
De maatschappij ervaart de flexibilisering als doorgeslagen omdat het beoogd doel niet meer is zich aanpassen aan de veranderende marktomstandigheden maar steeds meer het drukken van arbeidskosten.
De bevolking vraagt m.i. dan ook steeds meer en harder om een wettelijke regulering in de vorm van een bovengrens aan % flexwerkers van het personeelsbestand.
Of hierover in de huidige regeringscoalitie een akkoord is te sluiten met een wezenlijke bijdrage ter vermindering van het aantal flexcontracten ten voordeel van de vaste, betwijfel ik. Wellicht dat met en op uw met uw gezag partijen wel tot zo’n afspraak bereid zijn.
Zolang dat echter nog niet het geval is, kan ook hier het sluiten van een ondernemingsovereenkomst tussen de medezeggenschapsraad en ondernemer uitkomst bieden.
In afwachting van uw reactie ….
