Voor een Sociaal Nederland Samenwerken aan een Solidaire Toekomst

DOMOTICA ALGEMEEN

Technologie om elektronicatoepassingen en automatisering te integreren in de woning. Domotica

Het woord domotica is een samentrekking van ‘domus’ (Latijn: huis) en telematica.

Domotica is de technologie om elektronicatoepassingen en automatisering te integreren in de woning. Domotica laat alle elektrische toestellen met elkaar communiceren. In een klassieke elektrische installatie werken alle toestellen op zichzelf en kunnen deze niet communiceren met elkaar. Domotica brengt hierin verandering. Beschikbare functies in een domotica systeem:

•   Switch functies: het aan en uitschakelen van elektrische toestellen / verlichting

•   Motor functies: voor het sturen van motoren (rolluiken, garagepoorten, ..)

•   Timer functies: op een bepaald moment begint een elektrisch toestel te werken (koffiezet, wasmachine, verlichting aan / uit schakelen)

•   Sfeer functies: gelijktijdig schakelen van toestellen en /- of verlichting schakelen en/of dimmen naar de vooraf gedefinieerde gewenste stand.

Dit kan allemaal met behulp van:

•   Drukknoppen, schakelaars

•   Een afstandsbediening

•   automatisch: bijvoorbeeld bij een verminderde lichtinval (schemering, zware bewolking) begint de verlichting automatisch te branden.

•   Sensoren: bijvoorbeeld het detecteren dat iemand de kamer betreedt, de lamp gaat automatisch aan.

Verder zijn er uitgebreide functies voor:

•   Integratie van multimedia in dit alles: na het inspreken van een takenlijst, voert de computer de taken op de aangeduide momenten uit, of stuurt ze aan via externe apparatuur. Eventueel kunnen opdrachten ook doorgegeven worden via het internet.

•   Integratie van audio en video: bv.  multiroom, bewaking

•   Sturing van verwarming : bv. sturen van kleppen zodat men in elke kamer afzonderlijk de gewenste temperatuur kan instellen.

Dikwijls zijn domotica toepassingen aanpassingen van systemen die al in de industrie of in de kantoorautomatisering aanwezig zijn. In eerste instantie werd domotica vaak ontwikkeld als hulpmiddel voor personen met een functiebeperking, om bijvoorbeeld “vanuit een rolstoel” zich toch in het huishouden grotendeels te kunnen behelpen.

In de jaren negentig kende de domotica een forse groei. Dit had echter tot gevolg dat er

verschillende systemen werden geïnstalleerd, die niet altijd goed op elkaar waren afgestemd. Met de komst van de informatica als centraal besturingsplatform ontstond de nood aan standaardisatie. Die is er gekomen met de oprichting van het EIB  (European Installation Bus). EIB is geen merk, maar een standaard die beschrijft hoe de verschillende componenten van een domotica installatie met elkaar dienen te communiceren waardoor men componenten van verschillende merken in één installatie kan laten werken.

Bron: Domotica platform

Toepassingen

Zie bijlage

Domotica omvat dus alle apparaten en infrastructuren in en rond woningen, die elektronische informatie gebruiken voor het meten, programmeren en sturen van functies ten behoeve van bewoners en dienstverleners.

Essentieel voor Domotica is een solide en open “ in huis “ netwerk dat naadloos, pijnloos en probleemloos moet zijn

Bron: Waakzaam wonen

De Nederlandse bevolking vergrijst; de vraag naar zorg stijgt en het aantal beschikbare plaatsen in zorginstellingen laat een tekort zien terwijl er tegelijkertijd een behoefte lijkt te bestaan om langer zelfstandig te willen  blijven wonen. Niet onbelangrijk bovendien , om de zorg voor nu en de toekomst betaalbaar te houden vind er een verschuiving plaats van intramurale zorg naar extramurale zorg.

Intramurale zorg biedt voor personen, die intern zijn, dag- en nachtbegeleiding; het is zowel gezondheidszorg, huisvesting als hulpverlening / begeleiding

Domotica geïntegreerd in een aangepaste woning voor ouderen, maakt het mogelijk om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. De technische installaties in de “seniorenwoning” zullen op deze behoefte natuurlijk wel moeten worden afgestemd. Om onnodige kosten in de toekomst te vermijden is het verstandig bij nieuw te bouwen woningen reeds met dit aspect rekening te houden.

Binnen een senioren woning voeren de aspecten veiligheid en comfort de boventoon. De ¨clou¨ van de domotica voor ouderen is een koppeling van  verschillende systemen die ook door verschillende type aanbieders op de markt worden gebracht.

Het ene systeem is een geavanceerde elektrotechnische installatie in de woning.

Een dergelijk systeem stuurt alle wandcontactdozen en schakelaars bijvoorbeeld de centrale verwarming en eventueel gordijnen of zonwering aan.

Andere systemen zijn o.a. de al sinds jaar en dag bekende apparatuur voor (actieve) personenalarmering, zoals die door thuiszorg en welzijn ouderen wordt verhuurd. Het betreft hier in feite een specifiek stuk communicatietechnologie.

Wat betreft de veiligheid

De éne hoofdlijn  is:

dat de domotica woning vier soorten alarmering kan genereren, namelijk

•   actieve personen alarmering: bewoner maakt zelf alarm door druk op knop

•   passieve personenalarmering door middel van activiteitsmeting

•   inbraakalarmering

•   brandalarmering

De andere hoofdlijn  (die zowel met veiligheid als comfort te maken heeft) is:

het via een schakelaar in de hal en in de slaapkamer aan / uit zetten van de woning.

Dit is een basisprincipe van een domotica woning, waarmee bijvoorbeeld in één handeling alle handelingen worden verricht die je normaal moet doen als je de woning verlaat of naar bed toegaat. Dat zijn alle verlichting en apparatuur uit (behalve bijvoorbeeld de koelkast; daar zijn aparte wandcontactdozen voor die onder spanning blijven staan) en de verwarming laag.

Er zit ook een slimme connectie tussen dit basisprincipe en de passieve personen- en de inbraakalarmering.

Bij het aanstaan van de woning houden infrarood bewegingsmelders in elk vertrek in de gaten of de bewoner activiteit vertoont. De woning staat immers aan, waardoor er vanuit kan worden gegaan dat de bewoner beweegt in de woning. Is er gedurende bijvoorbeeld 4 uur geen beweging te constateren dan gaat er een alarm uit.

Diezelfde bewegingsmelders fungeren voor de inbraakalarmering bij de uitstand van de woning. Er is een voorziening getroffen die de inbraakalarmering uitschakelt als men ’s nacht uit bed gaat om bijvoorbeeld naar het toilet te gaan. Tegelijkertijd kan er een nachtoriëntatie verlichting aan op de route naar de badkamer (een voorbeeld van een functie waar veiligheid en comfort samen komen).

Tot slot kent de domotica woning een alarmstand als één van de vier soorten alarmen uitgaat. Dit behelst bijvoorbeeld dat alle verlichting aangaat, de keuken wordt uitgezet, de televisie/audio wordt uitgezet (voor ongestoorde spreekluister verbinding met een centrale) en de voordeur wordt geactiveerd voor het binnenlaten van de zorg, brandweer of politie.

Door de vergrijzing zullen woningcorporaties genoodzaakt zijn samenwerking te zoeken met zorgaanbieders en omgekeerd om de kosten van de investeringen voor comfort, veiligheid, en zorg te spreiden. Domotica kan vele bruikbare toepassingen bieden en hierdoor geld besparen

Bron: Isolectra

Beeldcommunicatie: Wonen op afstand, Zorg dichtbij

De zorg verandert. De toenemende vergrijzing en krimpende budgetten vragen om een andere aanpak. Op alle mogelijke manieren wordt geprobeerd met zo min mogelijk middelen zoveel mogelijk zorg te leveren. Tegelijkertijd geven mensen aan zo lang zelfstandig thuis blijven wonen, ook als ze zorg nodig hebben. Daarmee groeit de vraag naar veiligheid en zorg op maat aan huis.

Door middel van een beeldcommunicatiesysteem is voor zorginstellingen, woningbouwcorporaties en gemeenten een concept beschikbaar om 24 uur per dag zorg op maat te leveren.

Met beeldcommunicatie concept kan een bewoner beeldcontact maken met de verpleegkundige van de zorgcentrale, maar ook met familie, vrienden of lotgenoten. Dit kan met behulp van een computer met touch screen, een televisie of beeldtelefoon.

Zo’n beeldcommunicatie concept kan ook bieden:

•   Verpleegkundige instructiefilms die de mantelzorger ondersteunen bij de zorgverlening

•   Database met uitleg (door middel van tekst en afbeeldingen) over zorg hulp hulpmiddelen

•   Koppeling met personenalarmering, zodat bewoner en zorgverlener onder alle omstandigheden de zorgcentrale kunnen alarmeren.

•   Koppeling met deurcontact, zodat de bewoner en de zorgcentrale de voordeur op afstand kunnen openen

•   Koppeling met de patiëntengegevensdatabase, voor een eenvoudige registratie en verslaglegging van patiëntengegevens

Met een beeldcommunicatie concept kunnen mensen met een zorgvraag langer zelfstandig thuis blijven wonen en kunnen schaarse professionele zorgverleners efficiënt worden ingezet.

Bron: Koala(afkorting van : kijken op afstand logisch alternatief)

Koala biedt zorg op afstand via de tv in de huiskamer.

Met een eenvoudig te bedienen camera kan de patiënt 24 uur per dag contact opnemen met het Medisch Service Centrum. Naast de camera kunnen diverse diagnostische apparaten beschikbaar worden gesteld, zoals bloeddruk- , gewicht- , SpO2-meters en ECG apparatuur. Deze worden vanuit het Medisch Service Centrum uitgelezen en beoordeeld. Dit alles in nauwe samenwerking met de medici van de patiënt. Dit betekent doorgaande bewaking, ook wanneer een patiënt niet in het ziekenhuis verblijft.

Kortom: een veilig en vertrouwd gevoel! Zorg aan huis via uw eigen TV!

In dunbevolkte platte landsgebieden die vaak ook nog eens sterk vergrijsd zijn of worden is Koala een manier om de zorg op een kwalitatief hoof niveau te kunnen houden; ook wordt voorkomen dat patiënten direct op de stoep van het ziekenhuis staan.

Hoe werkt dat?

Er wordt een kleine camera op uw tv geplaatst. Op elk moment dat u dit wenst kunt u – 24 uur per dag – via de tv contact opnemen met het Medisch Service Centrum. Stel u heeft diabetes en u voelt zich niet goed. Met één klik op de afstandsbediening legt u contact met de verpleegkundige van het Medisch Service Centrum. De verpleegkundige verschijnt op uw tv-scherm, beantwoordt uw vraag, neemt de medische gegevens op, stelt u gerust of schakelt een arts of specialist in. Dit laatste gebeurt alleen als uit de medische informatie – en op basis van vooraf gemaakte afspraken met medici – blijkt dat dit nodig is. Dit betekent doorgaande bewaking ook wanneer u niet in het ziekenhuis verblijft. Kortom: een veilig en vertrouwd gevoel, ook voor mantelzorgers !

De organisaties achter Koala

De Stichting Koala is een gemeenschappelijk initiatief van de Stichting Menzis Beheer, Stichting Sensire / Thuiszorg Groningen en KPN Telecom BV. De drie organisaties zijn evenredig vertegenwoordigd in de stichting. De vertegenwoordigers van de organisaties – mr. R.H.L.M. van Boxtel, drs. M. Almekinders en A.J. Scheepbouwer – tekenden op 7 december 2005 in het bijzijn van de minister van Economische Zaken een intentieverklaring om met Koala van start te gaan. Op 15 maart 2006 is de Stichting Koala opgericht. Uit een rondgang langs huisartsen en specialisten blijkt

dat menigeen Koala ziet als welkome aanvulling op de huidige zorgverlening.

Naast de inbreng vanuit de drie initiatiefnemers heeft Koala vanuit het ‘Actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT’ van de Ministeries van Economische Zaken en VWS een financiële bijdrage gekregen.

Project

Twaalfhonderd Groningers, geselecteerd door Koala in samenwerking met Thuiszorg Groningen, huisartsen en specialisten doen dit jaar mee aan een proef. Bij hen wordt – uiteraard op vrijwillige basis – een “set up” box (camera) op de tv geplaatst.

Deze set-up box is specifiek ontwikkeld voor telemonitoring. Naast deze “set-up” box kunnen diverse diagnostische apparaten beschikbaar worden gesteld, zoals bloeddruk- , gewicht- , SpO2-meters en ECG apparatuur.

Deze worden vervolgens vanuit het Medisch Service Centrum uitgelezen en beoordeeld. Dit alles in nauwe samenwerking met de medici van de patiënten, die verbonden zijn aan een centraal Elektronisch Patiënten Dossier (EPD).

In dit EPD worden alle patiënt relevante gegevens opgeslagen, zoals medicatie, historie en behandeling door zowel specialisten, huisartsen als activiteiten van bijvoorbeeld thuiszorg en andere paramedici.

Iedereen in de zorgketen heeft daarmee een beveiligde toegang tot dit centrale en complete EPD. Voor meer informatie: Fred Kremer, manager Zorg, St. Lucas Ziekenhuis,

Winschoten

Bron: ECN & NIDO

In het boekje ‘Zelfstandig blijven met domotica’ staan de belangrijkste resultaten uit het onderzoeksprogramma ‘In eigen omgeving oud worden’ aangevuld met beschrijvingen van praktijkvoorbeelden en interviews met direct betrokkenen. Deze informatie is van belang voor alle partijen die een rol spelen bij het zorgen voor adequate seniorenhuisvesting. Dit kunnen zowel overheden, woningcorporaties als welzijn- en zorginstellingen zijn.. Onderzocht zijn de mogelijkheden van het duurzaam toepassen van domotica in seniorenwoningen.

Om ervoor te zorgen dat ouderen langer comfortabel en veilig in hun vertrouwde leefomgeving kunnen blijven wonen moet er aan vijf voorwaarden worden voldaan.

Deze voorwaarden zijn:

•   Bied begeleiding op maat

•   Beperk het extra energiegebruik

•   Kijk vooruit bij het aanbieden van woningen en diensten.

•   Maak gedifferentieerde pakketten

•   Bied pakketten vraaggestuurd aan.

‘Een belangrijk probleem bij de eerste experimenten met domotica was dat alle bewoners een uitgebreid standaardpakket geplaatst kregen, dat niet goed op hun wensen aangepast was.

Zo was er een bewoner die het probleem had dat een lamp aanging op momenten dat hij dat niet wilde. Hij is toen zelf op zijn stoel geklommen om een sensor gedeeltelijk af te plakken. Ook kwam het voor dat bij iemand de deuralarm afging wanneer hij langer dan 5 minuten met zijn buurman stond te praten.

Dit soort problemen zijn te voorkomen door de producten en diensten vanaf het begin op maat aan te

bieden aan de bewoners. Belangrijk is ook om de bewoners goed te begeleiden. Dit vraagt wel een servicegerichte instelling van de aanbieders en het vraagt het nodige van hun serviceorganisatie.

Alleen wanneer domotica toepassingen- en diensten op een vraaggestuurde manier worden aangeboden met voldoende begeleiding zal het resultaat aan de verwachtingen voldoen. Verder bleek dat domotica systemen in de praktijk  zo’n 200 kWh per jaar aan extra elektriciteitsverbruik opleverde. Dit betekent voor de bewoners een verhoging van de

elektriciteitsrekening met ca. € 35,00 (ruim 10%). Dit hogere elektriciteitsverbruik gaf achteraf heel wat ophef onder de bewoners. Dit is jammer, want het is goed mogelijk om dit extra verbruik te reduceren of te compenseren.

Het boekje ‘Zelfstandig blijven met domotica’ is te bestellen op www.ineigenomgevingoudworden.nl. De kosten bedragen ca € 5,00 (inclusief porto). Ook is het boekje te downloaden vanaf dezelfde website.

Mogelijke websites met aanvullende informatie:

Tweede Kamercommissie Ouderenbeleid – www.zowilikoudworden.nl

Nationaal Initiatief Duurzame Ontwikkeling (NIDO) – www.nido.nu

Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) – www.ecn.nl

Stichting Samenwerkende Bonden van Ouderen  – www.sbo-nh.nl

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin

Gerelateerde Artikelen

Menno Hilverts

Social Blogger / Fotograaf

Geïnteresseerd in alles wat het welzijn van mensen in alle fasen van hun leven verbetert c.q. bedreigt.

M . J . W . Hilverts

Sponsor

Website nodig?
Hilkon helpt u graag

Categorieën