In het afgelopen jaar heb ik enkele keren schriftelijke correspondentie gevoerd met minister Asscher over o.a. het verbeteren van medezeggenschap , na hem eerder dat jaar op een PvdA congres ontmoet te hebben.
Veel van de belemmeringen die ik heb ervaren in mijn actieve werkzame periode als lid van ondernemingsraden op lokaal- , nationaal- en internationaal niveau zijn het gevolg van onbekendheid met de mogelijkheden binnen de bestaande wet- en regelgeving en het niet realiseren door de politiek van noodzakelijke verbeteringen om gebleken tekortkomingen op te lossen.
De minister van SZW wees mij op de belangrijke rol die de SER Commissie Bevordering Medezeggenschap (CBM) in dat proces kan en moet spelen.
In een brief (d.d. 27 november 2013) heb ik daarop de voorzitter van de CBM (prof. Mr. F.B.J. Grapperhaus) en haar leden een aantal voorstellen gedaan m.b.t. bedrijven in de private sector.
Een van die voorstellen betrof een verzoek aan de SER CBM om in het veld extra aandacht te schenken aan het instrument ‘ Ondernemingsovereenkomst ‘ in de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) omdat deze ten onrechte te veel onbenut blijft door onbekendheid m.b.t. het bestaan ervan en / of door niet te weten hoe c.q. waar deze is toepassen.
Recent (d.d. 10 januari 2014) ontving ik van het Secretariaat van de SER CBM een mail dat mijn brief was besproken in de CBM vergadering van 12 december 2013 en dat:
Bij gelegenheden en digitale publicaties die zich daarvoor lenen (medezeggenschapsraden en ondernemers) te zullen wijzen op de mogelijkheden van de ondernemingsovereenkomst.
Op grond van de huidige WOR een beperking van de bevoegdheden van de OR door een ondernemingsovereenkomst niet is toegestaan.
De Vereniging voor Arbeidsrecht medio dit jaar een boekje zal uitbrengen met daarin onder meer een artikel over verschillende aspecten van de ondernemingsovereenkomst.
De Ondernemingsovereenkomst
Dit instrument verschaft ondernemingsraden juist de mogelijkheid af te wijken van de standaardregelingen in de WOR
Medezeggenschap wordt beïnvloed doorveranderingen in de arbeidsmarkt en de arbeidsverhoudingen zoals m.b.t. de
Arbeidsmarkt
- Internationalisering en globalisering
- Technologische ontwikkelingen
- Flexibilisering
Arbeidsverhoudingen
- Individualisering
- Demografische ontwikkelingen
- Flexibele arbeidsvoorwaarden
In het huidige tijdsgewricht voltrekken deze veranderingen zich vaak in een dermate grote versnelling dat de vertegenwoordigende zeggenschapsorganen van werknemers, patiënten en cliënten daarop in onvoldoende mate kunnen anticiperen wegens het ontberen van de daarvoor benodigde flexibiliteit door een tekort aan kennis, kunde en adequate tijdige wettelijke bevoegdheden echter ook omdat dergelijke processen zich voor een niet onbelangrijk deel steeds vaker onttrekken aan hun gezichtsveld en dat van de overheid, waardoor beide zich overvallen voelen door een feitelijke situatie waarvan nog slechts de schade is te beperken maar niet meer omkeerbaar is.
De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) kan gezien worden als een minimumwet die bepalingen biedt die wettelijk af te dwingen zijn.
Het instrument welke ondernemingsraden naar mijn overtuiging veel te weinig inzetten is de ondernemingsovereenkomst terwijl die zoals reeds eerder gememoreerd juist de mogelijkheid biedt af te wijken van de standaardregelingen in de WOR
Artikel 32, lid 2 van de WORzegt namelijk dat bij schriftelijke overeenkomst tussen ondernemer en OR aan de ondernemingsraad meer bevoegdheden dan de in de WOR genoemde kunnen worden toegekend dan wel aanvullende voorschriften over de toepassing van de WOR kunnen worden gegeven.
In beginsel kan de OR over alle onderwerpen een ondernemingsovereenkomst afsluiten met de
bestuurder ondernemer. De WOR kent op dit punt eigenlijk geen beperkingen terwijl de rechtsgevolgen van dergelijke afspraken gelijk zijn aan die van de rechtstreeks in de wet opgenomen bepalingen.
Onder een ondernemingsovereenkomst wordt bijvoorbeeld ook verstaan een protocol, convenant , contract enz. Het is de inhoud en niet de naam die de rechtskracht van afspraken in de overeenkomst bepaalt.
De bedoeling van de wetgever in deze is om partijen zoveel mogelijk de ruimte voor maatwerk te bieden.
De ondernemingsovereenkomst kan daarom een belangrijk instrument zijnvoor het tot stand brengen van maatwerk in medezeggenschap op ondernemingsniveau en dat niet alleen aangaande de structuur en organisatie van medezeggenschap maar ook betreffende het ondernemingsbeleid m.b.t.:
- Wet- en regelgeving( bv. arbeidstijden,arbeidsomstandigheden, arbeid en zorg),
- CAO ’s( bv. beloning en vergoeding, regelingen, werkgelegenheid, opleiding, reiskosten),
- Het overige, niet gerelateerd aan wet- en regelgeving / CAO ‘s( bv. criteria en toetsing in dienst nemen mensen met een beperking / flexibiliteit / uitbesteding / strategische beslissingen buiten de grenzen van Nederland , uitgangspunten en gevolgen van reorganisaties / fusies )
De maatschappij ervaart de flexibilisering als doorgeslagen omdat het beoogd doel niet meer is zich aanpassen aan de veranderende marktomstandigheden, maar steeds meer het drukken van arbeidskosten.
De bevolking vraagt m.i. dan ook steeds meer en harder om een wettelijke regulering in de vorm van een bovengrens aan % flexwerkers van het personeelsbestand.
Of hierover in de huidige regeringscoalitie een akkoord is te sluiten met een wezenlijke bijdrage ter vermindering van het aantal flexcontracten ten voordeel van de vaste, betwijfel ik.
Zolang dat echter nog niet het geval is, kan ook hier het sluiten van een ondernemingsovereenkomst tussen de medezeggenschapsraad en ondernemer uitkomst bieden.
