Geschreven door Jan Zweens, lid van o.a. de PvdA Drente Werkgroep Ouderenbeleid
De (komende) onderhandelingen tussen Griekenland en de EU zijn niet alleen heel spannend maar ook van groot belang voor heel Europa. De gewone mensen in de hele Europese Unie zullen profiteren van wat Griekenland weet te bereiken.
De recente Griekse verkiezingen trokken zo veel belangstelling dat er heel uitvoerig over is gepubliceerd in de media en zo hebben we verschillende verrassende dingen kunnen leren over Griekenland. Ik keek er tenminste van op dat de grote overwinnaar, Syriza met ongeveer 40 % van de stemmen bijna de helft van de kamer zetels binnenhaalde. Deze bonanza danken zij aan de zogenaamde overwinnaarsbonus. Wat een rare democraten, zou je concluderen, maar bedenk dat in landen als Engeland en de VS ook niet altijd de meeste stemmen winnen. Over de wenselijkheid van zo’n regeling kun je van mening verschillen maar het is een probaat middel tegen langdurige kabinetsformaties.
In Nederland valt zo’n reuzenzwaai niet verwachten. Aan de ene kant spijtig en aan de andere kant een geruststelling: de PvdA mag geen meerderheid verwachten maar de PVV evenmin, gelukkig.
Een veel grotere verrassing had zich al eerder aangekondigd. Overal in Europa maakt men zich zorgen over het dreigend succes van extreemrechtse xenofobe partijen, maar in Griekenland veegt een radicaallinkse partij de vloer aan met het hele establishment. Deze toch wel zeer opmerkelijke kant van de zaak is, door de schok van de Griekse omwenteling, aan de aandacht van vrijwel iedereen ontsnapt. Daardoor heeft ook maar een enkeling oog voor de positieve toekomstperspectieven die hiermee wellicht worden geopend. Perspectieven op een vruchtbaarder aanpak van de problemen binnen de muntunie en de EU. Vruchtbaarder dan de doodlopende steeg die tot dusver bewandeld wordt en die nog steeds geen zicht biedt op het einde van de doorzeurende crises.
In de huidige praktijk van Europese solidariteit wordt weliswaar hulp verleend maar onder knellende voorwaarden die ten koste gaan van de gewone mensen en helemaal van de armen. De superrijken daarentegen worden ongemoeid gelaten of worden er zelfs beter van. In het geval van Griekenland wordt zo weinig rekening gehouden met de mogelijkheden van het land om zich uit de penarie te halen dat vrijwel alle financiële steun opgaat aan de betaling van rente over de eerdere schulden. Op deze manier wordt de zogenaamde hulp in feite een molensteen om de nek van een land dat al tot zijn nek in het water staat.
Griekenland is gedwongen tot bezuinigingen die passen in een economische politiek die bewezen heeft faliekant verkeerd te zijn. Die gericht is op een groei die vooral ten goede komt aan de superrijken en die de wereld een serie van crises bezorgt die maar niet wil eindigen. De gewone mensen in Griekenland zijn door de afgedwongen hervormingen elke zekerheid kwijtgeraakt en bovendien in veel gevallen het beleg op hun boterham, soms zelfs de boterham zelf. Griekenland verkeert momenteel in een ellendiger toestand dan tijdens het dieptepunt van de Grote Depressie van de jaren dertig.
Europa moet zeker voorwaarden stellen aan hulpverlening maar die voorwaarden moeten het ondersteunde land stimuleren om het geld te halen waar het in overvloed te vinden is, bij de superrijken die profiteren van vriendjespolitiek, corruptie, belastingontwijking en ontduiking, kortom bij de plutocraten.
Bovendien mag het rijke Europa er wel eens rekening mee houden hoezeer hun eigen financiële instellingen landen als Griekenland gestimuleerd hebben om schulden te maken en daarvan hebben geprofiteerd. Zoals in de VS en Europa terecht de banken is verweten dat zij de mensen onverantwoorde hypotheken en woekerpolissen hebben aangepraat, kan hen nu met evenveel recht een verwijt worden gemaakt van de schulden waarmee zij Griekenland hebben opgezadeld.
Consequenties voor Europa
Niemand kan voorspellen hoe de onderhandelingen tussen Griekenland en Europa zullen verlopen. Wel is duidelijk dat het niet gaat om buigen of barsten. Barsten zou inhouden dat Griekenland uit de euro stapt. Merkel heeft daarop gezinspeeld, maar dat is doorzichtige blufpoker. Het zou desastreus zijn voor de eurozone en de EU en geopolitiek een overwinning voor het Rusland van Poetin.
Welke gunstige kansen biedt dit nu voor Europa? Het dwingt de Europese beleidsmakers om zich de vraag te stellen of ze wel op de goede weg zijn. Ze hebben zich niks aangetrokken van de protesten van de Occupy bewegingen en de aanzwellende kritiek van talloze onafhankelijke economen en deskundige instanties als IMF en OESO. Noch van het falen van hun pogingen om de economische groei weer in een hogere versnelling te brengen, terwijl de welvaartsongelijkheid alleen maar toeneemt. Nu echter moeten ze tot overeenstemming zien te komen met één van de beleidsmakers. En misschien blijft het niet bij één. Podemos in Spanje is hard op weg Syriza’s voorbeeld na te volgen bij de komende verkiezingen in het najaar. De Italiaanse premier, Matteo Renzi staat in zijn opvattingen niet zo ver van Syriza af. En we mogen hopen dat er nog meer sociaaldemocratische beleidsmakers zijn die begrijpen dat de tijd is aangebroken om niet langer mee te gaan met het neoliberale fundamentalisme dat maar niet wil leren van het eigen falen; die onderkennen dat het niet langer opportuun is om compromissen te blijven sluiten met de macht van het grote geld. Dat zou kunnen uitmonden in rechtvaardiger welvaartsverdelingen in de hele Europese Unie.
Daarom komen de Grieken ook voor ons op!
