Aanleiding was de ‘Open Dag’ van de stichtingen PiTi en Ontdelling op 29 mei 2015 te Nieuw Buinen.
De stichtingen PiTi en De ontdekking zijn beide gesitueerd in een boerderij aan het Noorderdiep 99 en hen bezocht i.v.m. hun open dag. Beide stichtingen bleken op een logische grond ook nauw samen te werken .
De PiTi is gericht op de doelgroep met ASS ( autisme spectrum stoornis – van licht verstandelijk gehandicapten tot hoogbegaafd ) en groepen met vergelijkbare competenties.
PiTi heeft jongeren, jongvolwassen en volwassenen dagbesteding & onderwijs, weekendbegeleiding, begeleid werken & wonen te bieden
Het gaat om kleinschalig werken waar je jezelf kunt blijven of weer worden, waar je van en met elkaar kunt leren en waar je vooral ook kunt ontdekken dat er meer in jezelf zit dan je dacht.
De bezigheden staan zo veel als mogelijk is in het teken van duur- en zelfvoorzienendheid
De Ontdekking is een school die anders is dan andere scholen.
Het primair en voortgezet onderwijs houdt rekening met de interesses en capaciteiten van de leerling zelf. Het ontdekken door de leerling van zijn / haar leerweg (tempo en methode) en het ervaren nieuwe dingen, staat voorop. Elke leerling in de leeftijdscategorie van 4 t/m 18 is welkom; het is dus niet alleen voor kinderen met een autisme / adhd.
De school is nog geen door de overheid gefinancierde school; om toch de huur van het gebouw, de woon- en energielasten, het materiaal en de salarissen van de docenten te kunnen bekostigen, betalen ouders een bijdrage en wordt o.a. gedaan aan crowdfunding en het werven van sponsoren
Doorslaggevend voor het anders zijn dan andere scholen is dat de school werkt van uit ‘Socratische’ principes, die ik niet kende en mij zijn uitgelegd. Het gaat daarbij om gelijkwaardigheid, eigen verantwoordelijkheid, samenwerken en consensus (= geen overwegend bezwaar hebben tegen ).
Leerlingen, docenten, begeleiders en ouders zijn in alles gelijkwaardig. In alles en met zijn allen moet consensus worden bereikt, alleen dan kan een besluit vallen. Dit in tegenstelling tot de wereld van de ‘democratie’ zoals wij die normaliter kennen, waar besluiten gebaseerd zijn op meerderheden en het streven dan ook niet verder gaat dan het behalen van die benodigde meerderheid; voor onverwachte waardevolle inzichten en het opruimen van misverstanden is daardoor vaak geen ruimte (tijd), met alle mogelijke negatieve en veelal moeilijk te repareren gevolgen niet alleen voor individuele personen , maar op termijn ook niet zelden voor het collectief.
Om de noodzakelijke status van consensus te kunnen bereiken ( er kan immers anders niet tot worden besloten en dat betekent stilstand), moet er doorgepraat worden totdat er wel overeenstemming is. Ter verbetering van dat proces wordt tijd geïnvesteerd in :
Het helder formuleren en goed beargumenteren van de eigen standpunt, het luisteren naar wat je zelf zegt en wat anderen zeggen, het kritisch onderzoeken van standpunten door het stellen van vragen / doorvragen, het waarnemen van verschillen tussen woord en daad, het concretiseren van algemene beweringen e.d.
De school straalde ondanks de aanwezigheid van bezoekers vanwege de open dag, rust uit en er was steeds aandacht voor wat er werd gezegd. Het was een bijzondere ervaring.
De methode van werken heeft op mij een diepe indruk gemaakt en ik zou willen dat los van welke levensbeschouwing dan ook kinderen op school van jongs af de kans krijgen hiervan in de praktijk steeds kennis te nemen daar dit m.i. niet alleen leidt tot zelfbewuste zelfstandige ondernemende personen maar ook tot personen die respect en solidair zijn met degenen die om wat voor reden dan ook niet zelf voor zich kunnen zorgen en opkomen. En uiteindelijk zal di de basis vormen op te komen tot meer duurzame oplossingen voor problemen en daarmee minder conflicten.
Door de vooruitgang in wetenschap en techniek is er de laatste decennia veel bereikt. Ontegenzeggelijk echter staat er tegenover hetgene wat dat heeft opgeleverd, ook een verwaarlozing van zaken waarover liever niet wordt nagedacht c.q. zich liever niet uitspreekt. Bedoeld wordt : Waar draait het om in het leven en samenleven, wat is nut en zin van het huidige handelen nu en in de toekomst dus komen we er werkelijk verder mee, wat is goed / slecht en waarom is de overweging van waaruit dat is beredeneert juist ?
Mijn gevoel zegt dat het op grote schaal leren van en het werken volgens de socratische wijze principes, het dagelijks leven zal doen onthaasten en de mens daardoor eindelijk in de positie wordt gebracht de mens en zijn /haar milieu ook daadwerkelijk duurzaam centraal te stellen. Deze vorm van onderwijs verdient dan ook de kans zich breder te manifesteren.
Naar ik hoop zijn de openbare- en christelijke basisschool te Nieuw Buinen (resp. de Poolster en Klister) bereid serieus eens in de keuken te kijken hoe bij de niet bekostigde school ‘De Ontdekking’ het proces van voorbereiden tot en met het geven van onderwijs vorm wordt gegeven. Er is denk ik wat te leren ! De Inspecteur van het Onderwijs heeft vorig jaar nog vastgesteld dat ‘De Ontdekking’ voldoet aan de schoolwet zowel qua wijze waarop het onderwijs is ingericht als qua bevoegdheden van de leraren en in een bindend advies haar goedkeuring aan de school gegeven.
Rest nog de vraag:
Zou het ministerie van Onderwijs (Jet Bussemaker) niet meer moeten doen om het toepassen van sociocratische principes in het Onderwijs te stimuleren en schoolbesturen daartoe dienen uit te dagen ? Mijn advies is volmondig ja vanwege de grote toegevoegde waarde voor de kwaliteit van ieders leven en dat van de maatschappij in zijn geheel.
