‘Nog langer praten over rekenrente en dekkingsgraad is zinloos’
Het debat rond de pensioenen loopt kapot, het is gestrand in een dogmatische discussie waarvan zowel de werkenden als de uitkeringsgerechtigden de dupe zullen worden als er niet snel een doorbraak komt. We moeten niet langer afhankelijk worden van de (lage) rente, daar moeten we van wegkomen willen niet alleen de financiële gevolgen voelen van het blijvend voortzetten van niet indexeren maar ook snel afkoersen op het langdurig gekort worden.
We moeten daarom naar een nieuw systeem waarbij de ‘aanspraak’ op pensioen weliswaar wordt verlaten echter mensen nog steeds wel collectief de risico’s delen m.b.t. rente- en beleggen, inflatie, langer leven, arbeidsongeschiktheid, overlijden (nabestaanden) e.d.; solidariteit = risico delen!
Het zou goed zijn wanneer in alle politieke partijen nagedacht wordt over: “Hoe verder met de inrichting van ons pensioenstelsel?”
Gezien het belang ervan, zullen alle partijen een duidelijk en onderbouwd standpunt daarover dienen in te nemen voor de a.s. Tweede Kamerverkiezingen, zodat de mensen ook iets te kiezen hebben.
Het blijven trekken aan een verhoging van de rente is nutteloos.
Als het al mogelijk is dat Nederland hierop invloed heeft, dat is dat slechts in de marge. Die rente wordt namelijk bepaald door de Europese Centrale Bank (ECB – Hr. Mario Draghi).
Met de lage rente wordt beoogd de economie en daarmee ook de werkgelegenheid te stimuleren. Het lenen van geld voor het doen van investeringen wordt immers goedkoper. Ook is het een doelmatig middel voor het sneller op orde krijgen van de begrotingen van de landen met grote schulden; een hogere rente zal in die landen leiden tot noodzakelijk meer bezuinigen. Tegelijkertijd moeten effecten van die lage rente op het algemene prijsniveau (inflatie/ deflatie) worden bewaakt.
Tot slot:
Zie verder hierna een uitéénzetting van de Hr. Gerard Riemen, directeur van de Pensioen Federatie ( = koepel van alle Nederlandse pensioenfondsen)
Bron: Financieel Dagblad, woensdag 20 januari 2016, artikel van Maarten van Wijk en Cor de Horde
Kop: ‘Discussie over rekenrente en dekkingsgraad is zinloos’
Pensioenfondsen moeten kunnen ophouden met uitkeringen beloven, zegt Gerard Riemen, directeur van de Pensioenfederatie
Gerard Riemen (Foto: Ton Toemen/HH)
Doen de pensioenfondsen het slecht? Welnee, de beleggingen van pensioenfondsen doen het goed, er is zelden zoveel geld in kas geweest. Het probleem is de rekenrente: die dwingt pensioenfondsen om zichzelf arm te rekenen, door uit te gaan van heel lage rendementen in de toekomst.
In grote lijnen is dit lang de verdediging geweest van pensioenfondsen, als de dekkingsgraden weer eens laag waren, of pensioenverlagingen dreigden. Jaren is er lobby gevoerd om die rekenrente toch maar wat hoger vast te stellen.
Maar ditmaal is het anders. Na acht jaar discussie over de rekenrente gooien pensioenfondsen over een andere boeg, zegt directeur Gerard Riemen van de Pensioenfederatie.
U pleit niet langer voor een hogere rekenrente?
‘Nee. Het is weliswaar zo dat Nederland van alle landen ter wereld het strengst is voor zijn pensioenfondsen. We vinden het ook nog steeds niet handig dat de Nederlandsche Bank deze zomer de rekenrente lager en instabieler heeft gemaakt: dat heeft de dekkingsgraden geen goed gedaan.’
‘Maar we hebben tegelijk de conclusie getrokken dat de discussie over de rekenrente een doodlopende weg is. Met die rekenrente becijfer je hoeveel geld je nu in kas moet hebben, om over vijftig jaar een pensioen van bijvoorbeeld honderd euro uit te keren. Maar daar bestaat geen objectieve waarheid over, niemand kent de toekomst. Ook intern werden we het er niet over eens.’
Wat is dan wel de oplossing voor de huidige malaise?
‘Wij willen dat pensioenfondsen het zo kunnen regelen, dat deelnemers geen aanspraken opbouwen, maar een hoeveelheid geld. Dat bedrag wordt zichtbaar voor de deelnemer, later koopt hij er een maandelijkse uitkering mee. Dan heb je geen rekenrente nodig, want je doet geen belofte over de hoogte van de uitkering. De dekkingsgraad is dan per definitie 100%, in elk geval voor de mensen die nog niet aan hun pensioen toe zijn.’
Dus u doet geen beloftes meer, en mensen moeten maar zien.
‘Juridisch gezien beloven we niet langer een uitkering met een bepaalde hoogte. We kunnen wel indicaties geven. Tegen iemand van 55 kunnen we zeggen: uw huidige pensioenpot levert u waarschijnlijk een pensioen van zoveel euro per maand op. Tegen iemand van 35 zeggen we: het eerlijke antwoord is, dat we nog niet goed kunnen inschatten wat uw pensioen wordt.’
‘We hebben natuurlijk wel de ambitie om een bepaald pensioen te halen, laten we zeggen 70% van het loon. Daar is de premie op afgestemd. We beleggen zorgvuldig, om dat te kunnen halen. We verwachten dat we, als we vrij zijn van de beperkingen van de huidige regels, ook betere resultaten kunnen realiseren. We denken dat dit alles in het belang van deelnemer is. En tot slot kunnen individuele pensioenfondsen wel uitkeringen blijven toezeggen, als ze dat denken te kunnen waarmaken, bijvoorbeeld met steun van de onderneming. Dat is hun keuze.’
Wilt u dan ook alle bestaande aanspraken van mensen omzetten in zo’n nieuwe pot?
‘Dat heeft wel onze sterke voorkeur. Als we dat niet doen, hebben we nog decennialang dezelfde problemen als nu, voor de enorme voorraad aan bestaande rechten.’
Mensen zullen het niet leuk vinden, als hun de aanspraken ontnomen worden.
‘We willen niemand iets ontnemen. Maar nu is de praktijk dat we mensen van dertig tot op de cent nauwkeurig vertellen, hoeveel pensioen ze over veertig jaar krijgen, terwijl dat helemaal niet kan.
We zijn, door de vergrijzing, tegenwoordig vrijwel volledig afhankelijk van de beleggingen en die zijn naar hun aard onzeker. Vroeger kon je een gat opvullen met een hogere premie voor werknemers, door vergrijzing gaat dat niet meer.’
‘Bovendien zijn er veel mensen, die al op deze manier denken. Zij vragen: hoeveel geld is er voor mij in de pot? In het nieuwe systeem kunnen we dat beantwoorden, in het huidige in feite niet.’
Wat u voorstelt is een ‘beschikbare-premieregeling’ waarbij een werknemer al het beleggingsrisico draagt. Dat idee is jarenlang verketterd door pensioenfondsen.
‘Het nieuwe systeem moet beter zijn dan de huidige puur individuele premieregelingen. Mensen moeten collectief risico’s kunnen delen, zoals: rente- en beleggingsrisico, inflatierisico, langlevenrisico, arbeidsongeschiktheids- en overlijdensrisico. Dan is het niet ieder voor zich, en jongeren en ouderen kunnen nog steeds solidair met elkaar zijn. De komende tijd moeten we kijken welke risico’s we collectief willen en kunnen blijven delen.’
Voor de pensioensector is dit een ommezwaai. Hoe bent u daartoe gekomen?
‘Dit idee is afgelopen tijd gerijpt. We hebben het deze zomer in een discussiestuk opgenomen. Afgelopen najaar hebben we het besproken met onze achterban van ruim 300 pensioenfondsen.’
Is de lage dekkingsgraad de aanleiding?
‘De recente daling van aandelen baart mij niet zozeer zorgen. Langjarig komt dat wel goed. Het is meer de langdurige situatie met de lage rente die ons tot de keuze dwingt.’
Wanneer is dit realiteit?
‘Er is enige haast bij. Als dit jaar een slecht beursjaar blijft, en rente stijgt niet, dan kijken we in 2017 tegen verlagingen van het pensioen aan voor grote aantallen deelnemers. Die mogen dan overigens wel over tien jaar gespreid worden. We hebben al vele jaren nauwelijks indexatie van het pensioen gehad. Zoals het nu gaat, gaat indexatie er voor veel mensen ook jarenlang niet komen. Het bestaande stelsel dreigt draagvlak te verliezen, dat moeten we voorkomen.’
‘Ik hoop dat we het dit jaar eens kunnen worden over een nieuw stelsel en dat het volgende kabinet er in 2017 over besluit. Invoering kan dan hopelijk in 2018 of 2019 komen.’
