Openbare PvdA Drenthe bijeenkomst, 19 mei 2015, locatie restaurant Meursinge te Westerbork.
Onderwerp: Toekomst pensioenstelsel .
Inleiding:
Nederlanders worden steeds ouder. Hierdoor nemen de pensioenkosten toe. Bovendien is het huidige pensioenstelsel te gevoelig voor schommelingen op de financiële markten. Daarom is de AOW-leeftijd verhoogd c.q. gaat mogelijk nog meer omhoog, en past de overheid de regels voor pensioenfondsen en pensioenopbouw aan. Daarnaast bestaat er binnen de samenleving behoefte aan meer transparantie en aan keuzevrijheid, en moet het pensioenstelsel van de toekomst beter aansluiten op ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, zoals een grotere mobiliteit van mensen en het toenemend aantal ZZP ’ers.
Het lijkt er steeds meer op dat aangestuurd wordt op een persoonlijk pensioenpot voor werknemers. De doorsnee premie, waarmee jongeren meebetalen aan het pensioen van ouderen, zou moeten verdwijnen. Om de risico’s nog enigszins te delen zou het nieuwe stelsel wel collectieve trekjes moeten houden. Willen we dat ?
Daarom is Xander den Uyl door de Werkgroep Ouderenbeleid Drenthe uitgenodigd om kennis / ervaring over te delen, achtergrond informatie te geven bij de verschillende keuze mogelijkheden, vragen uit de zaal te beantwoorden c.q. een bijdrage te leveren in de discussie.
Xander heeft daarvoor de tools; hij heeft op voordracht van gepensioneerden zitting in het bestuur van pensioenfonds ABP, is afwisselend voorzitter / vicevoorzitter van pensioenfonds PWRI, is PvdA fractieleider in de Noord-Hollandse Provinciale Staten en is jarenlang algemeen secretaris van Abvakabo FNV geweest.
Kort eigen verslag van de avondsessie:
Het met elkaar praten over pensioenen bleek door de complexiteit van het onderwerp en de beschikbare tijd niet gemakkelijk en soms min of meer ook gewoon te moeilijk. Desondanks was het leerzaam mede ook door de ontspannen sfeer waarin dat van de kant van Xander en de aanwezigen plaatsvond plus de manier waarop Eddy Veenstra, recent nog PvdA fractieleider van de Drentse Provinciale Staten, het geheel begeleidde.
Het was een leuke bijeenkomst maar helaas te kort om gezamenlijke conclusies te trekken. Persoonlijk ben ik voor handhaving van collectiviteit en vergroten van solidariteit tussen jongeren en ouderen plus dat t.a.v. keuzevrijheid grote terughoudend wordt betracht ter bescherming van de mensen met een lagere opleiding en / of in de lagere inkomensgroepen. Er moeten dan ook wettelijke criteria worden opgesteld waaraan pensioenfondsen / verzekeringen zich hebben te houden om voornoemde groepen in staat te stellen zich bewust te zijn van de consequenties van hun keuze middels een doorrekening voor wat betreft o.a. de betaalde premie, het uiteindelijke pensioenresultaat, het risico wat wordt gelopen op een afwijkende uitkomst, wat dat mogelijk betekent (onder- en bovengrens aangeven) plus dat alles, in een voor een ieder overzichtelijke begrijpelijke vorm.
Aandacht is o.a. besteed aan:
- (Mede) zeggenschap pensioendeelnemers
- Ontwikkeling pensioenfondsvermogen (invloed economische recessie),
- Ontwikkeling pensioenfondsverplichtingen (invloed rente, bijstelling levensverwachting),
- Effect van nieuwe Financiële Toetsing Kader door vergelijking met huidige regels op:
- Indexatiehoogte als functie van de dekkingsgraadhoogte inclusief invloed rente,
- Inhaalindexatieruimte als functie van de dekkingsgraadhoogte,
- Herstelplansystematiek wanneer de vereiste dekkingsgraad niet wordt gehaald
- De recente reactie van de SER (Sociaal Economische Raad) op een adviesaanvraag van Jetta Klijnsma m.b.t. het ontwikkelen van een toekomstbestendig pensioenstelsel (tweede pijler) aangaande:
- De benoemde voorwaarden waaraan oplossingen moeten voldoen (zijn veelal de sterke punten van ons huidig stelsel)
- De analyse van de fundamenten middels een eerste verkenning van 4 varianten welke zich onderscheiden in soort pensioenovereenkomst, meer of minder keuzevrijheid, meer of minder collectiviteit en risicodeling
Zelf heb ik twee zaken ingebracht
- De bestaande weeffouten in ons pensioenstelsel zoals o.a. dat de armere mens (de lager opgeleiden & de lagere inkomensgroepen) de rijkere mens (de hoger opgeleiden & hogere inkomensgroepen) nog steeds subsidieert, in de nieuw te ontwikkelen pensioenstelsel definitief wordt uitgebannen. Weliswaar is voornoemde situatie (ook wel ‘omgekeerde solidariteit’ genoemd) verbetert sinds de pensioenuitkering is gebaseerd op het middelloon i.p.v. eindloon maar zij bestaat nog steeds en wordt als gevolg van het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd alleen maar groter.
- Bij de roep van het kabinet en de samenleving om meer pensioengelden te investeren in Nederland (bv. de bouw) niet te vergeten dat het behalen van een hoge rendement een voorwaarde is om pensioenen te kunnen indexeren.
Ten slotte:
Na afloop heb ik Xander nog even onderhouden over mijn wens dat voor uitkeringsgerechtigden in de WW en WWB de pensioen opbouw ook in die periode van hun leven wordt voorgezet. Wanneer ik een keuze zou moeten maken aangaande de beoogde pensioen tussen hen en de groep ZZP ‘ers, dan zou deze in het voordeel uitvallen van de voornoemde uitkeringsgerechtigden daar zij niet hebben gekozen voor de situatie waarin zij zich (tijdelijk) bevinden. Het niet voortzetten van de pensioenopbouw veroorzaakt op termijn m.i. een plas aan armlastige gepensioneerden met alle maatschappelijke gevolgen van dien. Investeren daarin nu is een besparing voor later. Om het te kunnen betalen zou een fonds gevormd dienen te worden door de Rijksoverheid en Sociale Partners; laatstgenoemden door structureel een deel van de beschikbare loonruimte daaraan te besteden.
